Oorspronkelijk scheepslossers, vormden de pijnders vanaf de 14e eeuw een machtig ambacht. Hun taak breidde zich later uit tot het optreden bij brand. Vandaag zijn ze uitgegroeid tot de exclusieve dragersgroep van het Ros Beiaard. Het ambacht overleefde de Oostenrijkse en Franse hervormingen en verdween pas met de Eerste Wereldoorlog. Dendermonde houdt in functie van de Ros Beiaardtraditie het ambacht folkloristisch in ere.
De pijnders worden aangevoerd door hun deken die de eer geniet het Ros Beiaard te leiden tijdens de ommegang en tijdens het vuurgevecht op de Grote Markt. De pijnders bestaan uit drie groepen van twaalf dragers. Elke ploeg wordt aangevoerd door een kopman die de cadans bepaalt en het bevel geeft om te steigeren, te groeten of te wijken. Naast de eigenlijke dragers worden een aantal reservedragers achter de hand gehouden.
Ook enkele andere leden van de pijnders trekken de aandacht. De schragendragers die bij elk oponthoud van het Ros de schragen neerzetten waarop het Ros rust. De ladderdragers zorgen dat de ladder wordt meegedragen waarmee de Vier Heemskinderen het Ros op- en afstijgen. De zuipdragers hebben de belangrijke taak om dragers van het Ros Beiaard onderweg te voorzien van drank.
De Dendermondse pijnders zijn verenigd in de Gilde der Vrije Pijnders.
Het Ros Beiaard wordt begeleid door de deken van de Gilde der Vrije Pijnders. Het is zijn taak de kopman te verwittigen. Hij bepaalt samen met de vedelaar (vioolspeler) en de Ros Beiaardharmonie de cadans.
Wanneer het paard moet steigeren, beveelt de kopman: “Heffen, heft!” De eerste drie mannen tillen met gestrekte armen het Ros de hoogte in. Het tweede trio zorgt voor het evenwicht. Het derde trio gaat door de knieën en de vierde rij zakt nog dieper.
Als in een roes voeren de pijnders hun zware opdracht uit: met een gewicht van bijna duizend kilo beweegt het Ros Beiaard zich lichtvoetig en gracieus. Het kent geen vermoeidheid want helemaal op het einde van de Ommegang, bij het vuurgevecht op de Grote Markt, stormt het als in een furie op zijn belagers af. Hier is het Paard op zijn mooist en brengt het alle toeschouwers in vervoering!
